Bulgaristan Türkleri ve Türkiye'deki Bulgaristan göçmenleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma

Yazar:Tezcan Kaşmer Şahin, Danışman: Doç. Dr. Soner Taslak, Prof. Dr. Tuncer Asunakutlu. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İşletme Anabilim Dalı

Girişimciliğin ortaya çıkmasını etkileyen faktörler uzun zamandan beri sosyal bilimciler tarafından merak edilen ve araştırılan konulardan biri olmuştur. Bu tezin amacı, girişimciliği ortaya çıkaran faktörleri açıklamak ve bu faktörler arası ilişkiyi incelemektir. Analizde kültür boyutları girişimcilikte temel itici faktör olarak değerlendirilmiş ve bunun yanı sıra kültür ve girişimcilik niyeti arasındaki ilişki öncüllerin aracı etkisi ile birlikte araştırılmıştır. Bu değişkenler arasındaki ilişki iki farklı kurumsal yapıya ve kültürel değerlere sahip ülke bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışmada öncelikle konuya ilişkin kavramsal ve kuramsal değerlendirmeler incelenmiş ve ilgili literatür detaylı bir biçimde açıklanmıştır. Literatür taramasının ardından araştırma soruları sorulmuş ve ana hipotezler geliştirilmiştir.

Araştırmanın ana kütlesini Bulgaristan'daki Türkler ile Bulgaristan'dan Türkiye'ye 1989'da göç edenler oluşturmaktadır.

Araştırmanın örneklemi Bulgaristan'da yaşayan 384 Türk ve Türkiye'ye göç eden 385 göçmen olmak üzere toplam 769 kişiden oluşmaktadır. Bu örneklem aracılığıyla araştırma soruları yanıtlanmaya çalışılmış ve hipotezler nicel bir yöntem kullanılarak analiz edilmiştir. Veri analizinde basit tanımlayıcı istatistikler, frekans ve yüzde dağılımlarının yanı sıra farklılık hipotezlerini sınamak için t-testi ve ANOVA testi gibi testler kullanılmıştır. Ayrıca, değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesi için çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Nicel analizler yardımıyla öncelikle algılanan ulusal kültür boyutları (güç mesafesi, belirsizlikten kaçınma, kurumsal kolektivizm, grup içi kolektivizm, gelecek yönelimlilik, performans yönelimlilik, girişkenlik, cinsiyet eşitliği ve insan yönelimlilik) tespit edilmiş, daha sonra belirlenen öncüllerin (algılanan davranışsal kontrol, davranışa yönelik tutum, öznel norm ve davranışa yönelik algılanan fayda) girişimcilik niyeti üzerindeki aracı etkileri araştırılmıştır.

Çalışmadan elde edilen sonuçlar, üç kültür boyutu (güç mesafesi, cinsiyet eşitliği ve insan yönelimlilik) ile girişimcilik niyeti arasında istatistiki açıdan anlamlı bir ilişki olduğunu kanıtlamaktadır.

Regresyon analizi sonuçlarına göre güç mesafesinin niyet üzerindeki etkisi negatif iken diğer iki boyutun etkisi pozitiftir. Aracı değişkenlerin, niyet üzerinde aracı rolleri nedeniyle araştırma modelinde önemli rol oynadıkları tespit edilmiştir. Bulgaristan'daki Türkler ile Türkiye'deki Bulgaristan göçmenleri arasında girişimcilik niyeti bakımından anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. Son olarak bu analizde kullanılan modelin her iki ülke için uygun olup olmadığını test edilmiştir. Test sonuçları, modelin her iki örneklem için de uygun olduğunu göstermiştir.

'Bulgaristan Türkleri ve Türkiye'deki Bulgaristan göçmenleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma' - YÖK Tez Numarası: 385464