1992 yılında 120 bin
öğrenci haftada 3-4 saat mecburi-seçmeli ders olarak Türk Dili Dersi alırken 2013 yılında sadece bu rakam 9 bine düştü.
Bulgaristan’da geçici hükümet, 2020 yılına kadar azınlıkların eğitim entegrasyonuna 53 milyon avro bütçe ayırdı.
Eğitim Bakanı Rumyana Bıçvarova, Avrupa Birliği (AB) destekli “Eğitim Bilim Çalışma Programı” kapsamında yapılacak girişimler taslağını, kamuoyunca tartışılmak üzere bakanlığın sitesinde yayınladı.
Bakanlar kurulunun onayı ile yürürlüğe girmesi beklenen programda, başta Roman azınlık olmak üzere, “toplumsal dışlanmaya maruz kalan” çeşitli etnik azınlıkların entegrasyonuna özel önem veriliyor.
Programda, azınlıkların anadil eğitiminin yanı sıra toplumsal entegrasyonu açısından önem taşıyan Bulgarca dil eğitimine de vurgu yapılıyor. Programda, sosyal ve toplumsal entegrasyonu en zor yürütülen Roman azınlığa ilişkin yapılacak çalışmalara ağırlık veriliyor.
Avrupa Birliği’nin (AB) en yoksul ülkesi olan 7,2 milyon nüfuslu Bulgaristan’da en büyük azınlıkları Türk ve Romanlar oluşturuyor. Türk ve Romanların nüfusun, 2 milyona yaklaştığı tahmin ediliyor. Ülkede, çok daha küçük nüfusa sahip Rus, Musevi ve Ermeni toplumları da yer alıyor.
- Azınlıkların sorunları
Genel anlamda eğitim konusunda en büyük sorunlar, Türk ve Roman azınlıkların arasında yaşanıyor.
Devlet Milli İstatistik Entitüsü’nün (NSİ) verilerine göre, son nüfus sayımının yapıldığı 2011 yılında ülkede yaşayan Romanların sadece yüzde 0,5’i üniversite mezunu. Okula asla gitmeyen Romanların oranı ise yüzde 21,8 olarak tespit edilmiş.
Eğitim Bakanlığının (MON) verilerine göre, bu kesimdeki çocukların gerek okul eğitimi, gerekse anadili eğitimi konusunda öğrenim motivasyonu son derece düşük. Bakanlık, Bulgarisan’da Roman kökenli hiçbir çocuğun Romanca anadil dersi görmediğini de belirtiyor.
- Türkçe anadil eğitimi sorunu
Türkçe anadili eğitimi konusunda ise son yıllarda bu derslere katılan öğrencilerin sayısında ciddi bir düşüş gözlemlendiği belirtildi.
Bulgaristan’da anadil eğitimine ilk başlandığı 1992 yılında 120 bin öğrenci haftada 3-4 saat mecburi-seçmeli ders olarak Türkçe'yi seçmişti. Yıllar geçtikçe Türkçe'ye karşı ilgi azalırken, 2013 yılında sadece 9 bin örenci anadilinde ısrar ederek, onu ek ders almayı tercih etti. Ülkenin devlet onaylı eğitim sisteminde kullanılan Türkçe ders kitaplarının yayım tarihi ise 1992 yılına dayanıyor.
Güneydoğu Bulgaristan Türkçe Öğretmenler Birliği Başkanı Harun Bekir’e göre, “yasalar herkese anadili eğitimi görmeye hak tanıyor ancak okullara bunu yapmaya zorunluluk getirmiyor.’’
Türkçe öğrenmek isteyen yeteri sayıda öğrencinin toplanmaması durumunda okul Türkçe sınıfı açmıyor. Eğitim sistemi müfredatında kullanılabilecek kitapların 1992 yılından bu yana yenilenmemiş olması, Türkçe'ye ilgiyi daha da azaltıyor.
Velilerin tavsiyesi üzerine, İngilizce, Almanca, Fransızca ve diğer yabancı dillerin tercih edilmesinin, Türkçe'ye karşı ilginin daha da azalmasına neden olduğu ifade ediliyor.
Ülkedeki Türk ve Müslümanlar sayesinde son 25 yıldır Bulgaristan siyasetinde sürekli kilit rol oynayan Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) de Türkçe eğitiminin yaygınlaştırılması konusunda başarı sağlayamadığı belirtiliyor.
AA
